کنفرانس یافته‌های تحلیل وضعیت عودت کنندگان و بیجاشدگان داخلی در شهر کابل

کنفرانس یافته‌های تحلیل وضعیت عودت کنندگان و بیجاشدگان داخلی در شهر کابل به روز پنجشنبه، هفتم دلو مطابق 25 فبروری 2021 در تالار کنفرانس‌های کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان برگزار شد. این کنفرانس بخشی از پروژه «توانمندسازی جوانان عودت کننده و بیجاشده برای رهبری و دادخواهی در شهر کابل» است که توسط «بنیاد انستیتوت جامعه باز» و نمایندگی آن در افغانستان، «جامعه باز افغانستان» تمویل گردیده و توسط «موسسه سبز جوانان افغانستان» و مشارکت «GIMC» تطبیق می‌گردد.

در این کنفرانس، یافته‌های تحلیل وضعیت عودت کنندگان و بیجاشدگان داخلی در شهر کابل با حضورداشت مسئولان نهادهای مربوطه، اعضای انجمن دادخواهی عودت کنندگان و بیجاشدگان شهر کابل، مقام‌های مرتبط کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان و جمعی از فعالان مدنی و حقوق بشری ارائه گردید.

این کنفرانس با تلاوت آیاتی از قرآن کریم آغاز گردیده و با گردانندگی دوتن از جوانان بیجاشده و عودت کننده که عضو انجمن رهبری و دادخواهی بودند ادامه یافت. ابتدا، سید عبدالکریم هاشمی؛ معین کار وزارت کار و امور اجتماعی با بیان اهمیت پرداختن به مسأله عودت کنندگان و بیجاشدگان، تمرکز روی رسیدگی به حقوق و نیازمندی‌های آنان را یکی از موارد مهم و دارای اولویت در کشور خواند. معین وزارت کار و امور اجتماعی افزود که حرفه آموزی و راه اندازی کارگاه‌های آموزشی برای افزایش ظرفیت‌ها و مهارت‌های جوانان عودت کننده و بیجاشده یک اقدام ارزشمند وسرنوشت ساز برای آنان خواهد بود. به گفته‌ی هاشمی، امروزه تمامی تعاملات انسانی در حوزه کاری و زندگی اجتماعی، دارای چارچوب‌های خاص شده و باید برای فراگیری اصول رفتاری، گفتاری، نوشتاری و امورکاری تلاش‌های بیشتری انجام داد. ایشان، آموزش جوانان عودت کننده و بیجاشده در قالب این پروژه را یک امر اساسی و دارای اهمیت و ارزش فراوان خوانده و وعده سپرد تا در چارچوب صلاحیت‌ها و مسئولیت‎های وزارت کار و امور اجتماعی با این جوانان همکاری خواهد کرد.

سپس یافته‌های تحلیل وضعیت عودت کنندگان و بیجاشدگان در قالب «پریزنتیشن» توسط محمدرضا نعیمی؛ معاون و سرپرست مؤسسه سبز جوانان افغانستان ارائه گردید. در این پریزنتیشن، ابتدا معرفی کامل از پروژه صورت گرفته و سپس عوامل بیجاشدن و مهاجرت بازگو شد. مبانی حقوقی بیجاشدگان و عودت کنندگان در اسناد ملی و بین‌المللی، مستندات آن و مکلفیت‌های دولت در قبال این قشر بخش دیگری از این پریزنتیشن بود. در ادامه، به روش تحلیل، یافته‌ها، آمار و چالش‌های تطبیقی فراروی اسناد حقوقی از جمله «پالیسی ملی بیجاشدگان داخلی -1392» اشاره شده و پیشنهادات مشخصی براساس ارزیابی انجام شده، پیشکش گردید.

محمدحفیظ ندیم؛ آمار حالات اضطرار ریاست مهاجرین و عودت کنندگان ولایت کابل از سخنرانان دیگر این کنفرانس بود. وی با ارزشمند خواندن این پروژه، راه اندازی کارگاه‌های آموزشی به هدف تقویت مهارت‌های آنان را یک اقدام تأثیرگذار در امر کاریابی و زندگی اجتماعی جوانان بیجاشده و عودت کننده بیان نمود. آقای ندیم جوانان را نیروی فعال جامعه دانسته و تشویق نمود تا برای تطبیق بهتر قوانین، همکار نهادها و مسئولان مربوطه باشند. آمر حالات اضطرار ریاست مهاجرین و عودت کنندگان کابل با قبول کاستی‌های موجود تأکید کرد: باید تلاش‌های بیشتری صورت گیرد تا شرایط موجود به سمت وضعیت مطلوب سوق داده شود.

محمدشریف طیبی؛ فعال حقوق بشر و استاد دانشگاه نیز در این کنفرانس به ایراد سخن پرداخته و تحت عنوان «نگاه حقوق بشری به مسأله بیجاشدگان و عودت کنندگان»، نکاتی را یادآور شدند که براساس آن، عودت کنندگان و بیجاشدگان از حقوق و امتیازات مربوطه شان بهرمند می‌شوند. به گفته‌ی وی، تمامی افراد به عنوان انسان باید از تمامی حقوق از جمله امکانات اساسی زندگی مثل آب، غذا، آموزش، محیط زیست سالم و… برخوردار باشند. آقای طیبی دولت را مسئول پاسخگویی به حقوق بشری تمام شهروندان دانسته افزود: نهادهای مربوطه هرکدام در بخش خویش باید به نیازهای اساسی و حقوق بشری افراد تحت مسئولیت و پوشش شان پاسخگویی مناسب و معقول داشته باشند.

در اخیر نیز سه تن از اعضای انجمن به نمایندگی از سایر اعضا به توضیح نیازهای موجود عودت کنندگان و بیجاشدگان پرداخته و به چالش‌ها و مشکلات موجود فراروی آنان اشاره‌هایی داشتند. این کنفرانس با پذیرایی از شرکت کنندگان خاتمه یافت.